Een carrière als veearts ergens in het oosten van Nederland, dat was haar droom. Maar het liep anders. Marieke Penterman, inmiddels beter bekend als Marieke Gouda, vertrok naar de Amerikaanse staat Wisconsin om daar een waar kaasimperium op te bouwen. Met haar authentieke Goudse kazen laat ze de voor Amerikanen vertrouwde cheddars, cobeys en cheesecurds ver achter zich in de verkiezingen voor de beste kaas.
Prijzenkast
Slechts vier maanden nadat Marieke haar eerste Goudse kazen op de plank legde in 2006, werd haar de gouden award op de US Champion Cheese Contest in 2007 uitgereikt. Hierna vulde de prijzenkast zich in rap tempo. Ze werd de United States Grand Champion in 2013, een hele speciale prijs. Marieke: “Deze prijs won ik voor mijn zes tot negen maanden ‘mature’ Gouda. Sindsdien noem ik het mijn Green Card Cheese, omdat de winst me een verblijfsvergunning opleverde, via de extradonairy ability route” Als kers op de taart was ze in 2015 de eerste vrouw die de Wisconsin Outstanding Young Farmer Award mee naar huis nam.
Twentse melkstal
Stuk voor stuk overwinningen waar Marieke nooit van had durven dromen. Ze groeide op in Twente op de boerderij van haar ouders met zestig koeien. Hier werkte ze een paar jaar als Minas inspecteur voor de AID voordat het Amerikaanse avontuur op haar pad kwam. Ze kwam terecht op een melkveehouderij in Winsconsin. Uiteindelijk zorgde het gemis van de Hollandse kazen ervoor dat Marieke meer uit de melk wilde halen. Marieke: “Vrienden en familie namen altijd kaas uit Nederland voor me mee. Maar de koffers werden steeds kleiner en mijn kaasvoorraad dus ook. Ik verlangde zo naar die smaak van ambachtelijke boerenkaas. Op een avond besloot ik dat ik die kaas gewoon zelf moest gaan maken.”
Kaasdiploma
Al snel ontdekte Marieke dat de regelgeving en gebruiken verschillen van de Nederlandse. “Volgens mij is Wisconsin de enige plek op aarde waar de overheid vereist dat je een kaasmaakdiploma hebt” lacht Marieke. “Ik moest dus terug naar school om die te halen. Alleen leer je in Amerika natuurlijk niet hoe je Goudse kaas maakt. Ik ben naar Nederland gegaan om me de kunst van het kaasmaken eigen te maken. Met die kennis op zak ben ik teruggegaan.”
Leenstelsel
De tweede uitdaging op haar pad was het Amerikaanse leenstelsel, die nogal anders in elkaar steekt dan de Nederlandse. Voor het financieren van de kaasmakerij, bleek het aanvragen van een lening een flinke opgave. “De Amerikaanse banken zien de kaas als bederfelijk voedsel. Het krijgen van een lening is voor een melkveebedrijf makkelijker dan een kaasmakerij. Het leverde veel discussie op. Uiteindelijk vond ik een bank die de kaas als onderpand wilde gebruiken en konden we gaan investeren.”
Infrastructuur
Met de kennis en financiering op zak maakte ‘Marieke Gouda’ zoals het bedrijf heet een vliegende start. Maar hoe zorg je ervoor dat Amerikanen zo’n Hollands product ook daadwerkelijk bij je kopen? Marieke legt uit: “In Amerika moet je alles van A tot Z zelf doen. Dat is best wel pittig. Van melken tot kaasproductie tot het vermarkten en versturen. Voor elk pondje kaas dat verkocht wordt, is zo hard gewerkt. In Nederland is die infrastructuur veel verder dan hier. Bovendien was het een onbekend product. Er wordt hier weinig ambachtelijke boerderijkaas gemaakt, laat staan de Hollandse boerenkaas. Mijn Amerikaanse buurman vroeg mij twee dingen; wat is Goudse kaas en zijn er wel genoeg Nederlanders in de buurt die het willen eten?”
Hamburgers met Goudse kaas
Marieke: “De consument is een heel belangrijk onderdeel voor onze kaasmakerij en bepaalt of we bestaan, daar luisteren we nauwlettend naar. Er komt ook een stukje ondernemerschap bij kijken. We hebben veel geadverteerd en het hielp natuurlijk ook dat we na vier maanden een grote prijs wonnen, dan gaat het balletje rollen. Ook heeft onze kaas een hoog aanschafpercentage nadat de consument het heeft geproefd, daar spelen we op in. Je merkt dat Goudse kaas nu steeds meer bekendheid krijgt. Een grote fastfoodketen maakt nu zelfs reclame voor hun hamburgers met Goudse kaas erop.”
De smaak van Holland
Hoewel Wisconsin een ander klimaat heeft dan de lage landen, doet Marieke er alles aan om de smaak van Holland te waarborgen. “Onze apparatuur en het zuursel halen we uit Nederland om zo dicht mogelijk bij de Nederlandse Goudse te komen. De koeien lopen vrij in een ligboxenstal. De melk is goed, alleen zijn de gehaltes in vet en eiwit lager. Dat kun je deels met voer controleren. Constant voeren geeft een constante melkstroom en dat proef je terug in de kaas!”
Walhalla
Inmiddels is Marieke Gouda een walhalla voor kaasliefhebbers. In 2013 bouwde ze ramen in de kaasmakerij en stallen, om de consument een kijkje in de keuken te geven. Maar wie denkt dat in Amerika the sky the limit is, heeft het mis. De hygiëneregels zijn bijzonder streng. “Mensen klagen elkaar hier snel aan. Je moet heel steriel werken. Rauwe melk verkopen aan een consument is hier strafbaar. En met kazen moet je minimaal zestig dagen wachten voordat je hem mag verkopen. De ene inspecteur na de andere inspecteur komt bij je langs en we desinfecteren we onze handen met ‘wonder soap’ als we een koe hebben aangeraakt.”
Amerika vs. Nederland
Na bijna twintig jaar boeren in Amerika, heeft Marieke genoeg ervaring opgedaan om de balans op te kunnen maken. “Wat we hier doen had in Nederland niet gekund. Ik voel me thuis in Wisconsin, maar ook in Nederland. Het is zo’n machtig land. Misschien klein in omvang, maar groot in hun manier van denken. Op het gebied van techniek is Nederland ontzettend vooruitstrevend. De start van Marieke Gouda verliep met vallen en opstaan. Er zat zoveel geld in die kaas. En dat kapitaal lag zestig dagen op een plank te wachten. Vaak heb ik gedacht dat we failliet zouden gaan, toch voelt het voor mij pas als falen als ik iets niet heb geprobeerd.”
Bundles of joy
Het succes van Marieke Gouda heeft Marieke voornamelijk aan haar eigen doorzettingsvermogen te danken. Inmiddels is haar bedrijf uitgegroeid tot een kaasimperium met een team van ruim veertig medewerkers. Het kaasavontuur veranderde ook haar visie op de prijs van kaas. “Voordat ik het zelf maakte, vond ik kaas best duur. Maar nu snap ik niet hoe Nederlandse kaasmakers rondkomen.” De prijzen voor kaas liggen in Amerika hoger. Marieke zorgt dat de klant die prijs betaalt, door het verhaal achter de bundles of joy, zoals Marieke haar kazen liefkozend noemt, te vertellen. “Je moet onderscheidend zijn in je verhaal. Alle energie, tijd, moeite en liefde die je erin steekt, mag echt wel beter gewaardeerd worden. Doe jezelf niet te kort. Iedereen heeft een verhaal. Breng dat naar buiten!”
